Phát triển công nghiệp chế biến gỗ, giấy theo hướng bền vững

Dây chuyền sản xuất giấy tại Công ty CP Giấy Việt Trì.

Ngành công nghiệp chế biến gỗ, giấy là một trong những ngành công nghiệp truyền thống, có vai trò quan trọng trong phát triển công nghiệp của tỉnh. Trong xu thế hiện nay, để ngành công nghiệp gỗ, giấy phát triển bền vững, đáp ứng yêu cầu về sản xuất và bảo vệ môi trường, đòi hỏi các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất phải thay đổi để thích ứng.  

Diện tích rừng sản xuất của tỉnh đạt trên 120.000ha, đây là nguồn nguyên liệu dồi dào cho ngành công nghiệp chế biến gỗ, giấy của tỉnh. Trong giai đoạn 2016-2020, ngành chế biến gỗ, giấy của tỉnh có mức tăng trưởng khá, đạt 9,1%/năm. Trong đó, các sản phẩm chủ yếu đóng góp cao trong giá trị sản xuất công nghiệp của ngành với sản lượng bình quân hàng năm: Gỗ xẻ các loại 200.000m3; giấy bìa các loại 243.000 tấn; ván bóc 125.000m3... Những năm gần đây, ngành công nghiệp gỗ, giấy có sự phát triển, nhiều doanh nghiệp áp dụng công nghệ tiên tiến, cho ra đời các sản phẩm thân thiện với môi trường, tạo việc làm cho lao động, phụ trợ cho nhiều ngành sản xuất và cộng hưởng để phát triển các ngành kinh tế khác. Chỉ số sản xuất công nghiệp 11 tháng năm 2021,  ngành chế biến gỗ và sản xuất sản phẩm từ gỗ, tre, nứa tăng hơn ba lần so với cùng kỳ năm 2020; ngành sản xuất giấy và sản phẩm từ giấy tăng gần 15%.

Trong chế biến gỗ, toàn tỉnh hiện có 620 cơ sở sản xuất, kinh doanh, chế biến lâm sản và trên 2.100 hộ gia đình tham gia chế biến, đóng đồ mộc gia dụng. Sản phẩm chế biến chủ yếu là: Dăm mảnh, ván bóc, ván xẻ, đồ mộc gia dụng, ván thanh. Sản phẩm sau chế biến được tiêu thụ ở thị trường trong và ngoài tỉnh, một phần được xuất khẩu. Thời gian qua, các cơ sở chế biến đã chú trọng đầu tư công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên, đa số chế biến gỗ trên địa bàn tỉnh quy mô còn nhỏ lẻ, sản phẩm gỗ chế biến tuy đa dạng song chủ yếu là sản phẩm sơ chế, chế biến thô, giá trị gia tăng thấp. 

Công ty TNHH MTV Hùng Luân, xã Thục Luyện, huyện Thanh Sơn chuyên sản xuất gỗ bóc, sản lượng gỗ thành phẩm của Công ty đạt khoảng 5.000m3/năm, doanh thu ước đạt trên 12 tỉ đồng. Ông Nguyễn Thái Hùng - Giám đốc Công ty cho biết: Công ty hiện tạo việc làm cho khoảng 40 lao động. Đầu tư máy móc ban đầu cho dây chuyền sản xuất gỗ khá cao nên việc đổi mới công nghệ cần có tiềm lực. Sản phẩm của Công ty vẫn ở dạng sơ chế nên giá trị gia tăng không cao, phụ thuộc nhiều vào thị trường. 

 Toàn tỉnh hiện có khoảng 21 cơ sở sản xuất giấy và các sản phẩm từ giấy. Ngành giấy hiện đang cung cấp nhiều sản phẩm đa dạng cho đời sống xã hội và phục vụ trong sản xuất công nghiệp. Hoạt động xuất khẩu tăng trưởng cao cũng đã và đang kéo theo sự gia tăng mạnh về nhu cầu giấy làm bao bì đặc biệt là đối với các ngành có tỉ trọng xuất khẩu cao như dệt may, da giày, linh kiện, thiết bị điện tử... qua đó thúc đẩy kinh tế lâm nghiệp phát triển. Sản phẩm giấy của các nhà máy đã và đang góp phần làm tăng nguồn cung ứng sản phẩm giấy cho thị trường nội địa cũng như xuất khẩu.

Với rất nhiều chủng loại, các nhà sản xuất có thể kết hợp các loại gỗ và xử lý trong quá trình sản xuất để cho ra các loại giấy với các đặc tính kỹ thuật khác nhau. Bên cạnh đó, việc sử dụng nguồn nguyên liệu tái chế từ các sản phẩm đã qua sử dụng ngày càng phổ biến, góp phần tiết kiệm năng lượng, bảo vệ môi trường. Các doanh nghiệp sản xuất giấy thực hiện giải pháp bảo vệ môi trường tại các cơ sở sản xuất giấy, bột giấy như: Ứng dụng công nghệ tiên tiến trong việc xử lý nước thải, khí thải và chất rắn; khép kín dây chuyền sản xuất, giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

Nhiều doanh nghiệp giấy áp dụng sản xuất sạch hơn để giảm thiểu ô nhiễm tại nguồn thông qua việc sử dụng nguyên nhiên liệu hiệu quả hơn; phân luồng các dòng thải để tuần hoàn sử dụng lại các nguồn ít bị ô nhiễm. Việc áp dụng các giải pháp sản xuất sạch hơn không chỉ giúp các doanh nghiệp cắt giảm chi phí sản xuất mà còn đóng góp vào việc cải thiện hiện trạng môi trường, qua đó giảm bớt chi phí xử lý môi trường.

Trong bối cảnh hiện nay, ngành công nghiệp gỗ, giấy có nhiều tiềm năng để phát triển song cũng đang đứng trước không ít khó khăn và thách thức, nhất là khi chịu tác động từ dịch COVID-19. Vì vậy, đòi hỏi các doanh nghiệp cần tăng khả năng cạnh tranh, cải tiến công nghệ sản xuất hiện đại, tiết kiệm năng lượng, đáp ứng các quy định về môi trường, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững.