Để các hợp tác xã không còn rào cản trong tiếp cận đất đai mở rộng sản xuất

Riêng các HTX hoạt động trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp còn được giao đất, cho thuê đất phát triển SXKD, đầu tư kết cấu hạ tầng, ưu đãi tín dụng, hỗ trợ vốn, giống khi gặp thiên tai, dịch bệnh…

Để cụ thể hóa những nội dung này, thời gian qua, Chính phủ ban hành nhiều văn bản liên quan đến chính sách hỗ trợ, phát triển HTX.

Trong đó, Nghị định 46/2014 của Chính phủ về tiền thuê đất, thuê mặt nước quy định rất rõ: Các HTX nông nghiệp sẽ được miễn thuế thuê đất, thuê mặt nước cho toàn bộ thời gian thuê nếu sử dụng làm mặt bằng xây dựng trụ sở, sân phơi, nhà kho, xây dựng các cơ sở dịch vụ trực tiếp phục vụ sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, làm muối...

Đồng thời, giảm 50% tiền thuế thuê đất cho những HTX thuê làm mặt bằng SXKD.

Để tạo điều kiện cho các HTX tiếp cận đất đai, phát triển SXKD, HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết 201/2015 về một số cơ chế, chính sách hỗ trợ thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp tỉnh Vĩnh Phúc giai đoạn 2016 - 2020.

Theo đó, các tổ chức, cá nhân, chủ trang trại, HTX được hỗ trợ tiền thuê đất trong 5 năm đầu, với quy mô từ 2 ha trở lên đối với miền núi, 3 ha trở lên đối với vùng còn lại để sản xuất trồng trọt quy mô lớn.

UBND tỉnh cũng thành lập Ban Chỉ đạo ở cấp tỉnh, huyện, xã để khuyến khích, hướng dẫn nông dân dồn ghép ruộng đất trên nguyên tắc tự nguyện và tổ chức quy hoạch lại ruộng đất nhằm sử dụng đất đai hiệu quả hơn.

Đồng thời, chỉ đạo Sở TN&MT phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan rà soát, thống kê, hướng dẫn HTX làm thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho những diện tích đất được cấp.

Cơ chế, chính sách hỗ trợ đã có song trên thực tế, vẫn còn không ít HTX trên địa bàn tỉnh thiếu đất để mở rộng SXKD.

Đơn cử, HTX Rau an toàn Vĩnh Phúc, xã Kim Long (Tam Dương). Thành lập năm 2014, với ngành nghề chính là sản xuất rau, củ, quả an toàn, nhờ tích cực áp dụng tiến bộ KHKT để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, đến nay, các sản phẩm của HTX đã có mặt ở nhiều siêu thị, bếp ăn tập thể trong và ngoài tỉnh, với sản lượng cung ứng từ 2 - 3 tấn/ngày.

Tuy nhiên, với lượng khách hàng lớn, cùng nhiều hợp đồng cung ứng các loại sản phẩm rau, củ, quả đa dạng, diện tích 12 ha đất sản xuất đang nằm rải rác ở 3 xã: Kim Long, Vân Hội (Tam Dương) và Hồ Sơn (Tam Đảo) của HTX không thể đáp ứng được yêu cầu.

Vì thế, HTX rất muốn có quỹ đất rộng, liền bờ, liền thửa để đưa cơ giới cơ giới hóa vào sản xuất, nâng cao năng suất, chất lượng nông sản và tăng lợi nhuận cho thành viên, người lao động.

Ban Giám đốc HTX đã đề xuất với chính quyền địa phương để được thuê đất, xây dựng vùng sản xuất tập trung quy mô lớn; tuy nhiên, đến nay, ước mơ có một diện tích đất canh tác rộng, liền bờ, liền thửa để sản xuất của HTX vẫn chưa thể thực hiện được.

Chia sẻ về vấn đề này, chị Kiều Thị Huệ, Giám đốc HTX cho biết: Diện tích đất công ích của địa phương đa phần nhỏ lẻ, manh mún và không tập trung.

Muốn có diện tích đất rộng, liền vùng, liền khoảnh để sản xuất, thì HTX phải thương lượng thuê đất với các hộ dân.

Thế nhưng, mặc dù diện tích nông nghiệp bị bỏ hoang khá nhiều, nhưng hễ có đơn vị nào đến thuê là “tấc đất bỗng hóa tấc vàng”.

Điều này dẫn đến một nghịch lý là người cần thì không có đất để canh tác, trong khi, người có đất thì lại bỏ hoang, lãng phí.

Tương tự, cuối năm 2018, HTX Rau an toàn Đại Lợi, phường Tiền Châu (thành phố Phúc Yên) cũng có nhu cầu thuê thêm đất để mở rộng sản xuất.

HTX cũng đề xuất nguyện vọng với chính quyền địa phương để được thuê thêm đất, nhưng không được bố trí.

Vì thế, HTX buộc phải triển khai phương án vận động các hộ dân cho thuê lại đất nông nghiệp để hình thành vùng sản xuất tập trung khoảng 30 ha.

Thế nhưng, việc dồn ghép, thuê lại ruộng của các hộ dân lại gặp phải khó khăn do chưa thống nhất được đơn giá cho thuê.

Không chỉ khó tiếp cận đất đai để mở rộng SXKD, mà phần lớn diện tích đất do các HTX quản lý hiện nay cũng chưa được cấp GCN QSDĐ; nhiều HTX còn chưa có trụ sở để hoạt động...

Theo số liệu thống kê của Liên minh HTX tỉnh, hiện, toàn tỉnh có hơn 750 HTX, thì có hơn 420 HTX có trụ sở; trong đó, chỉ có 58 HTX được cấp GCN QSDĐ.

Đất đai không chỉ là tài sản để HTX có thể đầu tư mở rộng SXKD nhằm nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống cho thành viên, người lao động, mà còn là niềm tin để đối tác yên tâm đầu tư, liên kết với HTX.

Vì thế, thời gian tới, Liên minh HTX tỉnh tiếp tục phối hợp với Sở TN&MT thực hiện tốt các chính sách hỗ trợ đất đai cho HTX như: Thủ tục cấp GCN QSDĐ đối với các HTX đã có trụ sở, các hạng mục công trình gắn với đất đai cần cấp GCN QSDĐ; hỗ trợ việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp để tạo thửa lớn; thủ tục giao thuê đất, bồi thường GPMB đối với các vị trí theo quy hoạch để xây dựng trụ sở làm việc, nhà kho, sân phơi…

Tuy nhiên, để tháo gỡ được khó khăn về đất đai cho HTX, Liên minh HTX tỉnh đề nghị ngành chức năng, các địa phương chủ động cân đối quỹ đất chung; trong đó, quan tâm bổ sung quy hoạch diện tích đất để sử dụng vào mục đích thực hiện các dự án đầu tư phục vụ sản xuất, tiêu thụ sản phẩm của các HTX.

Bài, ảnh: Trần Trung Hiếu -Thanh Huyền/ Báo Vĩnh Phúc