VCA hỗ trợ HTX Muối Tuyết Diêm giữ nghề truyền thống, phát triển bền vững theo chuỗi giá trị

Năm 2018, Liên minh HTX Việt Nam triển khai thực hiện Đề án xây dựng mô hình HTX phát triển sản xuất gắn với chuỗi giá trị trên cả nước. Tại Phú Yên, Tổ công tác Trung tâm Khoa học công nghệ và môi trường cùng với Liên minh HTX tỉnh Phú Yên, các cấp chính quyền đã tiến hành khảo sát và lựa chọn HTX HTX Muối Tuyết Diêm (TX Sông Cầu) hỗ trợ phát triển theo chuỗi giá trị.

Muối Tuyết Diêm (TX Sông Cầu) 

Sông Cầu là thị xã nằm ở ven biển cực Bắc tỉnh Phú Yên, là địa phương có chiều dài đường bờ biển lớn nhất tỉnh nên người dân nhiều năm mưu sinh bằng nghề làm muối. HTX Muối Tuyết Diêm (xã Xuân Bình, TX Sông Cầu, tỉnh Phú Yên) đồng hành cùng diêm dân trong suốt 38 năm qua, đã chuyển đổi theo Luật HTX năm 2012, những năm qua HTX giúp người dân có việc làm, thu nhập, do đó nghề làm muối truyền thống được giữ gìn đến hôm nay.

Tính đến nay, toàn tỉnh Phú Yên có 01 Liên hiệp HTX, 122 HTX đang hoạt động với 89 HTX nông nghiệp, còn lại là phi nông nghiệp. Trong đó có 112.989 thành viên, tổng số người lao động làm việc thường xuyên tại HTX là 1.784 lao động, tổng vốn 433,5 tỷ đồng, ước tổng doanh thu là 394 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế là 16,94 tỷ đồng, trung bình 140 triệu đồng/HTX, thu nhập bình quân thành viên, người lao động là 3 triệu đồng/người/tháng.

Đồng chí Phạm Trọng Yêm– Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Phú Yên trao đổi về hỗ trợ HTX Muối Tuyết Diêm phát triển theo chuỗi giá trị

HTX Muối Tuyết Diêm có 850 thành viên, với diện tích khoảng 121ha, gồm đất trụ sở, sân kho 274m2, đất chuyên sản xuất muối và nuôi trồng thủy sản 121,576ha; giá bán thị trường muối sạch là 1,2 triệu/tấn, muối đất 700-800 nghìn đồng/tấn. Để thúc đẩy sản xuất diêm nghiệp, HTX thực hiện giao khoán diện tích cho các hộ dân, phân bổ diện tích sản xuất cho từng đội và lao động tính theo công điểm, cuối vụ phân phối ăn chia lợi nhuận theo công điểm; chia làm 4 đội sản xuất, mỗi đội từ 151 người đến 258 người. Hình thức này mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn, vì người nhận khoán phát huy được quyền làm chủ, mạnh dạn đầu tư cải tạo diện tích sản xuất, tự quản tự tiêu sản phẩm và tiết kiệm được ngày công lao động, giảm chi phí sản xuất.

Muối Tuyết Diêm (TX Sông Cầu) được đánh giá là loại muối tốt, hạt chắc, trắng tinh, sản lượng muối Tuyết Diêm là 27.400 tấn muối hột và 1.820 tấn muối hầm. Từ đầu vụ đến nay, sản lượng muối đạt 1.360 tấn, trong đó muối thô 1.300 tấn, muối sạch 60 tấn.

Trong năm 2017, HTX sản xuất 2.100 tấn muối, chỉ đạt 16,6% kế hoạch năm do lượng mưa lớn kéo dài trong những tháng chính vụ. HTX cho hay giá muối phụ thuộc vào thương lái rất bấp bênh, được mùa rớt giá vẫn diễn ra thường xuyên. Thêm nữa, muối chỉ làm được mùa khô trong năm, mùa mưa một số vùng có bờ kè cao sẽ canh tác nuôi thêm tôm thẻ hoặc cho thuê diện tích.

 Anh Nguyễn Tiến Duy- Giám đốc HTX Muối Tuyết Diêm trao đổi về hiệu quả hỗ trợ của Đề án chuỗi giá trị

Để nâng cao giá trị, phát triển thị trường lâu dài cho sản phẩm, HTX Muối Tuyết Diêm đã vận động người dân đổi tập quán sản xuất từ muối nền đất sang muối trải bạt. HTX có thêm sáng kiến, thay vì lấy nước biển trên bề mặt, HTX đã khoan giếng sâu 10m ngay tại ruộng để lấy nước sạch lên làm muối. Nhờ vậy, muối Tuyết Diêm đã sạch hơn, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng.Thường thì sản xuất muối trải bạt không chỉ đạt sản lượng cao mà thời gian kết tinh cũng ngắn lại. Làm muối thủ công từ khi lấy nước vào phơi nắng rồi chờ kết tinh, cào dồn lại, mất từ 4-5 ngày (tùy theo nắng); còn làm muối trải bạt chỉ 3 nắng là có muối.

Theo thành viên HTX, khó khăn hiện nay là do không có vốn đầu tư sản xuất muối trải bạt nên làm muối thủ công, thương lái mua chậm dẫn đến muối tồn. Thêm nữa khó khăn trong vận chuyển muối, chủ yếu bằng xà lan trên sông, HTX mong muốn mở thêm tuyến giao thông nội đồng vận chuyển muối giúp thành viên trong việc tiêu thụ.

Tổ công tác làm việc nghiệm thu và bàn giao cho HTX

Trong khuôn khổ thực hiện Đề án hỗ trợ xây dưng HTX phát triển sản xuất kinh doanh gắn với chuỗi giá trị sản phẩm của Liên minh HTX Việt Nam. Trung Tâm Coste phối hợp với Liên minh HTX tỉnh Phú Yên và các cấp chính quyền thực hiện tư vấn, hỗ trợ HTX Muối Tuyết Diêm tổ chức xây dựng phương án, hỗ trợ thiết bị, công nghệ sản xuất kinh doanh (5.760m2 bạt nhựa, 3 máy bơm, 30 ống nhựa, 250m dây điện và bộ máy vi tính, phần mềm, máy in) với mục tiêu tư vấn, hỗ trợ hiệu quả tổ chức và hoạt động của HTX phát triển sản xuất gắn với chuỗi giá trị, nâng cao thu nhập của thành viên, góp phần giải quyết việc làm, giữ nghề muối truyền thống và giảm nghèo bền vững cho các thành viên HTX.

Tổ công tác bàn giao thiết bị hỗ trợ cho HTX Muối Tuyết Diêm- Phú Yên

Theo đó, HTX này sẽ mở rộng diện tích sản xuất muối trải bạt từ 3ha lên 7,5ha, để tạo ra sản phẩm muối sạch và đẩy mạnh tiêu thụ thông qua giới thiệu sản phẩm trên các trang thương mại điện tử. Hiện muối trải bạt cho sản lượng và giá trị kinh tế cao hơn muối đất. Việc tăng diện tích sản xuất muối trải bạt sẽ giúp HTX Muối Tuyết Diêm tăng sản lượng lên 4.000 tấn/năm.

Trao đổi với chúng tôi, anh Nguyễn Tiến Duy- Giám đốc HTX Muối Tuyết Diêm cho biết, với sự hỗ trợ của Liên minh HTX Việt Nam, diện tích muối trải bạt tăng lên 3ha, chất lượng muối tốt hơn, giá thành cao hơn, giúp người dân gắn bó với nghề, giải quyết việc làm và xóa đói giảm nghèo cho người dân địa phương.

Tổ công tác bàn giao thiết bị hỗ trợ cho HTX Muối Tuyết Diêm- Phú Yên

Tại buổi bàn giao thiết bị hỗ trợ theo chuỗi, sáng ngày 6/12, đồng chí Phạm Trọng Yêm– Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Phú Yên cho biết HTX Muối Tuyết Diêm là HTX duy nhất của Phú Yên nhận sự hỗ trợ của Liên minh HTX Việt Nam phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, theo sáng kiến của HTX phủ bạt sản xuất muối sạch, sự hỗ trợ này thực sự hiệu quả, giúp năng suất và giá trị cao hơn nhiều. Liên minh HTX tỉnh Phú Yên đề nghị trong thời gian tới Liên minh HTX Việt Nam tiếp tục hỗ trợ các HTX theo các lĩnh vực khác tại Phú Yên phát triển bền vững.

Liên minh HTX Việt Nam sẽ tiếp tục hỗ trợ HTX Muối Tuyết Diêm về khoa học công nghệ, xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu, đào tạo nguồn nhân lực và tiếp cận nguồn vốn vay để phát triển bền vững theo chuỗi giá trị.

Trung tâm Thông tin HTX Việt Nam (Vicocen)