Thực trạng liên kết ngang trong các hợp tác xã nông nghiệp
Trong những năm gần đây, khu vực kinh tế tập thể (KTTT), hợp tác xã (HTX) đã có bước phát triển cả về số lượng và chất lượng, khắc phục được một phần tình trạng yếu kém, từng bước đổi mới gắn với cơ chế thị trường, bước đầu khẳng định là nhân tố quan trọng góp phần bảo đảm an sinh xã hội, ổn định chính trị cơ sở và phát triển kinh tế của đất nước. Các HTX, Liên hiệp HTX phát triển thành viên, nâng cao năng lực tự chủ, tự chịu trách nhiệm, nâng cao trình độ, khả năng ứng dụng khoa học công nghệ.
Ảnh: Trường Bồi dưỡng cán bộ
Hiện cả nước có trên 4.000 hợp tác xã nông nghiệp (HTXNN) tham gia liên kết theo chuỗi giá trị (chiếm gần 13% tổng số HTX), phát triển được 6.925 chuỗi liên kết; khoảng 2.500 HTXNN ứng dụng công nghệ cao, công nghệ số trong sản xuất kinh doanh (SXKD); 4.339 HTXNN đảm nhận bao tiêu nông sản, chiếm 20,7% tổng số HTXNN. Tính liên kết giữa các thành viên trong khu vực KTTT, HTX ngày càng được tăng cường, cùng nhau hợp sức, góp vốn, chia sẻ nguồn lực, lợi ích, kinh nghiệm, tạo mối liên kết giữa các thành viên theo hướng cộng đồng, tương trợ để cùng phát triển; sự hợp tác giữa khu vực KTTT, HTX với các thành phần kinh tế khác được mở rộng. Liên kết, hợp tác hình thành các Liên hiệp HTX hoặc sáp nhập, hợp nhất các HTXNN để mở rộng quy mô, nâng cao năng lực cạnh tranh là xu hướng tất yếu và ngày càng thể hiện rõ nét trong định hướng phát triển ngành nông nghiệp Việt Nam và định hướng phát triển khu vực KTTT, HTX. Thực tế hiện nay, trong địa bàn mỗi tỉnh, thành phố có nhiều các HTX cùng lĩnh vực ngành nghề nhưng hoạt động độc lập, riêng lẻ, không cung cấp đủ nguyên liệu khi liên kết với doanh nghiệp (DN). Nếu các HTX này liên kết với nhau hoặc cùng nhau thành lập các Liên hiệp HTX sẽ tạo sức mạnh to lớn về vùng nguyên liệu đồng thời phát huy được năng lực nội tại của mỗi HTX trong SXKD, chế biến, tiêu thụ sản phẩm.
Ảnh: Trường Bồi dưỡng cán bộ
Bên cạnh những kết quả tích cực đạt được, tình hình hoạt động, phát triển HTXNN đến nay vẫn còn nhiều hạn chế, phát triển chưa tương xứng với tiềm năng và lợi thế; vai trò và đóng góp còn rất thấp so với mong đợi: Nhận thức, tư duy của các thành viên, các HTXNN về vai trò, bản chất của HTX và hoạt động liên kết ngang chưa rõ ràng; Chất lượng nguồn nhân lực trong các HTXNN chưa đáp ứng yêu cầu trong thời kỳ mới; Liên kết ngang chưa thể hiện được lợi ích thiết thực với các thành viên; Số lượng liên kết có hiệu quả thấp, ràng buộc liên kết lỏng lẻo.
Để tăng cường liên kết ngang trong các HTXNN, cần triển khai thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp như sau:
Một là, Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức của hệ thống chính trị, các tầng lớp nhân dân về HTX và các liên kết kinh tế. Các cơ quan báo chí, truyền thông, các tổ chức đại diện, hỗ trợ khu vực KTTT, HTX cần tăng cường tuyên truyền về vai trò, vị trí, tầm quan trọng và sự đóng góp của khu vực KTTT, nòng cốt là HTX đối với sự phát triển chung của đất nước. Đồng thời, xây dựng các chủ đề truyền thông phù hợp để tuyên truyền về chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; cung cấp kiến thức, kinh nghiệm, hướng dẫn kỹ năng quản lý, điều hành cho đội ngũ cán bộ, thành viên HTX; xây dựng các video, các phim ngắn về mô hình HTXNN kiểu mới, kinh nghiệm hay về phát triển HTX trên thế giới; tổ chức các diễn đàn, hội thảo, tọa đàm về HTX.
Hai là, Kết hợp quy hoạch vùng nguyên liệu với quy hoạch phát triển ngành hàng. Phát triển vùng nguyên liệu sản phẩm nông, lâm, thủy sản đạt chuẩn, quy mô tập trung trên cơ sở liên kết bền vững giữa các thành viên, các HTXNN với DN trong chuỗi giá trị sản phẩm, trong hoạt động chế biến, tiêu thụ sản phẩm là xu thế tất yếu của nền nông nghiệp hiện đại. Việc xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn sẽ tăng cường các liên kết ngang giữa các hộ nông dân, các thành viên, các HTX; Cung cấp, đáp ứng yêu cầu về nguyên liệu cho các nhà máy chế biến nông sản, đảm bảo đầu ra cho các thành viên, các HTXNN; Triển khai các chính sách của nhà nước được thực hiện đồng bộ, nhất là các chính sách về tín dụng, bảo hiểm nông nghiệp, quản lý chất lượng vùng trồng gắn với liên kết theo chuỗi giá trị. Đồng thời tăng cường gắn kết và tương thích giữa vùng nguyên liệu và các nhà máy chế biến; nâng cao năng lực quản trị về cơ sở thông tin dữ liệu sản xuất để thực hiện truy xuất nguồn gốc sản phẩm, mã số vùng trồng.
Ba là, Hỗ trợ, nhân rộng các mô hình HTXNN tham gia liên kết hiệu quả theo các bước sau: Đánh giá, lựa chọn HTXNN; Lập kế hoạch hỗ trợ; Thực hiện triển khai kế hoạch hỗ trợ; Theo dõi, giám sát; Đánh giá kết quả hỗ trợ; Nhân rộng mô hình điển hình.
Bốn là, Nâng cao năng lực quản lý, điều hành, năng lực nội tại và tự chủ, tự thân của các HTXNN. Nội tại của các HTXNN còn yếu, đặc biệt là vốn, cơ sở vật chất, thiết bị công nghệ, trình độ đội ngũ cán bộ quản lý; quy mô sản xuất nhỏ hoặc siêu nhỏ; khó khăn trong quy hoạch vùng sản xuất; nhiều sản phẩm chưa đảm bảo chất lượng, tiêu chuẩn theo quy định hay các đơn hàng; tính liên kết hợp tác trong HTX kém, thành viên chưa tham gia tích cực hoặc chưa thực sự tin tưởng vào hoạt động chung của HTX. Do vậy, phát huy nội lực, khơi dậy tinh thần tự thân, tự cường của các HTXNN là một trong những giải pháp mang tính lâu dài, bền vững. Các HTX phải chủ động vượt qua những thách thức, rào cản để vươn lên; chuyển biến mạnh mẽ về tư duy, nhận thức và định hướng hoạt động đúng bản chất, nguyên tắc HTX, ứng dụng mạnh mẽ KHCN, chuyển đổi số, công nghệ thông tin, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn trong sản xuất nông nghiệp.
Lê Mạnh Đông - Trường Bồi dưỡng cán bộ
Tin liên quan
- “Vé thông hành” giúp HTX Hà Tĩnh tăng sức tiêu thụ sản phẩm
- Khấm khá nhờ trồng lạc phủ nilon theo mô hình Hợp tác xã
- Phát huy vai trò hợp tác xã trong xây dựng nông thôn mới
- Khôi phục nghề sản xuất cá truyền thống
- Giám đốc hợp tác xã đưa dâu tây vào siêu thị, giá 200.000 đồng/kg
- Phát triển nông nghiệp hữu cơ: “Chuyến đi” không dành cho những người tư duy cũ
- Yên Phong - Bắc Ninh: Tập huấn nghiệp vụ cho cán bộ HTX, tổ hợp tác
- HTX Hương Xoài và HTX nông nghiệp anh toàn Chiềng Hặc – Sơn La nỗ lực xuất khẩu Xoài sang thị trường Mỹ, Trung.
- Khuyến khích các hợp tác xã liên kết sản xuất tại Tuyên Quang
- Kinh tế tập thể tạo việc làm cho gần 3.000 lao động Lộc Hà